Het z.g.Tanit symbool.
Waarschijnlijk heeft het teken dus niets of weinig van doen
met de godin Tanit. De associatie met deze godin is een keer geopperd en
sindsdien is dit een eigen leven gaan leiden. Omdat we nog steeds geen afdoende
verklaring voor het teken, wordt het voor het gemak nog steeds het teken van
Tanit genoemd.
Waar is het dan wel opgebaseerd?
- De meest primitieve vorm van het teken is een trapezium
met aan de bovenzijde een horizontale streep en daar weer een cirkel bovenop.
De streep is soms aan de uiteinden voorzien van een soort haken. In de loop van
de tijd evolueerde het teken van trapezium naar driehoek.
- Een gedenksteen in het heiligdom van Carthago bevat het
silhouet van een priester in biddende houding in een lange jurk, waarop het
teken is aangebracht. Dit suggereert, dat het teken een vereenvoudigde weergave
is van de man, die het draagt.
E.Renan is echter
van mening, dat het teken staat voor de wijding, maar
P.Berger denkt,
dat het teken de konische weergave is van de godheid.
Clermont-Ganneau
legt zich neer bij de gewoonte om het dan maar het teken van Tanit te noemen.
Daarentegen ziet E.Babelon
het teken als een symbool van de Punische heilige drie-eenheid, maar die heeft
nooit echt bestaan.
E.Vassel komt met
een nieuw idee: hij baseert zich op de Fenicische afbeeldingen van Astarte (als
Isis,Hathor) en ziet de figuur als een diagram van een konische steen van de
gekroonde Astarte met de zonneschijf tussen twee koeienhorens en dat valt weer
samen met de horens van de maansikkel.
De verklaringen blijven binnenstromen:
Pater Lagrange
ziet het weer als een ‘gewone’heilige steen.
R.P.Ronzevalle
verwijst naar de overeenkomst met het Egyptische Ankh teken = het teken van
leven.
S.Gsell gaat mee
met de suggestie van Goblet d’Alviella:
het is een fusie van de weergaves van de heilige steen en het Egyptische kruis.
Het is een samenstel van twee basiselementen: de cultus van het altaar aan de
benedenzijde en de godheid als hemels lichaam aan de bovenzijde.
P.Cintas komt tot
de conclusie, dat al deze suggesties niet zorgen voor de oplossing van het
vraagstuk, omdat geen enkele compleet is. Gedurende de gehele Punische periode
heeft het teken de functie van een pentagram, maar dat houdt niet op bij het
getal 5. We zullen daarom nooit weten wat het fundamentele element was, dat
oorspronkelijk gekozen was als basis voor de andere elementen.
Een ding is wel duidelijk. Vanaf het begin was het symbool
compleet en dat begin valt aan het eind van de 6e eeuw of het begin
van de 5e eeuw.
Naar zijn mening heeft het iets te maken met het Ankh-teken,
het betyl- en/of flessymbool of zelfs met de knoop in de gordel van Isis om nog
een paar verklaringen te noemen.
Het benedendeel van het teken geeft zeker een soort altaar
weer. Afbeeldingen van altaren komen meer voor en soms staat er dan een betyle
op, of wat wierookbranders of de staf van Esjmoen. In een enkel geval wordt
zelfs een hele tempel op het altaar weergegeven.
Het is een fundamentele vergissing om het het teken van
Tanit te noemen, want de teken komt ook voor bij andere godheden als Baal Addir
en Baal Hammon. Soms komt een variant van het teken voor met de naam van Baal
in plaats van de cirkel! Weliswaar doet Tanit pas goed haar intrede in de loop
van de 5e eeuw v.C en dat valt dan weer samen met het verschijnen
van dit teken.
D.Harden e.a.
wijzen op de evolutie vanuit een betyle. En dan zou het
begin van het teken al in de 8e eeuw v.C geplaatst kunnen worden.
Conclusie:
We moeten het teken van Tanit gauw vergeten, maar kunnen
beter spreken van:
het teken van de godheid, wie dat dan ook op dat
moment en welke plaats dan ook moge zijn.
H.R.van Diessen
Apeldoorn, maart 2010.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten