AZOREN
Ofwel Açores (port).
De Azoren liggen midden in de Atlantische oceaan op de z.g.
Mid-Atlantische rug. Madeira is c.900 kilometer verwijderd en Portugal wel 1400
kilometer. Dat zijn zeker in de oudheid gigantische afstanden. In de zomer
staan er winden en zeestromen van noord naar zuid op dit immense stuk oceaan
tussen de Azoren, Madeira en Portugal. De kans, dat de Feniciërs de Azoren
bereikt hebben via een vooropgezet plan moet niet groot geacht worden. Er zijn
dan ook waarschijnlijk geen archeologische vondsten van die strekking gedaan,
ondanks enige spectaculaire berichten van de laatste tijd. Bovendien reppen de
klassieke auteurs met geen woord over de eilandengroep. Dit is een goede
voedingsbodem voor fabels en mythen, die bij de Azoren de kop opsteken. Maar,
zijn het allemaal wel fabels en mythen? Dat gaan we proberen uit te vinden.
Naam:
In het Portugees betekent Ačor = havik. Het hoeft niets te
betekenen, maar de Fenicische naam voor het eiland Sulky / Sulcis / San Antioco
was ook een eiland van de havikken.
Dan is er ook nog de naam van de
Azoren in de oudheid zelf. Die weten we niet van de eilandengroep, maar wel van
een wellicht mythische figuur. Houdt dat
verband met de legende van Azoros en Karchedoon als stichters van Carthago? We
vinden dit terug bij Philistos van Syracuse (Fr.Gr.Hist.III B), Eudoxus van
Cnidië (fr.360 Laserra), Appianos (VIII,1), Eusebius (blz 240), Stepanus van
Byzantium (blz 260), Joh.van Antiochia (Fr.Gr.Hist.IV blz 391) en Eustathius
(blz 265). Dat zijn wel veel bronnen, maar men schrijft veel van elkaar over.
Er is dan ook met geen mogelijkheid
iets zinnigs over te zeggen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Map 20.2: L'expansion
phénicienne en méditerrannée
G.Bunnens Institut historique
belge de Rome 1979 deel XVII Essai
d'interprétation fondé sur une analyse des traditions littéraires
Boek
193:
NATIONAL GEOGRAPHIC nr.143.4 o.a.: - Madeira ,
like its wine, improves with age. Veronica
Thomas/Jonathan Blair. blz 488-513. Sfeertekening van het eiland nu. Foto's en
kaartje. April 1973.
Een waarschuwend merkteken I?
Het blijkt, dat ook Arabische en
Perzische schrijvers gevoelig waren voor de merktekens aan het einde van de
wereld, net zoals lang de zuilen van Hercules dienst hebben gedaan. Zo is er
ene Ibn Khordadbey (midden 9e eeuw): “.....dat er aan het eind van de wereld voorbij de Spaanse kust een
waarschuwend monument was in de vorm van een bronzen ruiter, die met gestrekte
arm aanwees, dat men in die richting niet verder kon gaan, omdat je dan
verzwolgen zou worden.” Hij zegt dus: Ga terug en de ruiter moet niet naar
Amerika gewezen hebben, maar juist terug naar Europa.
Ditzelfde waarschuwend merkteken zien
we in later tijden terugkomen op steeds verdere plaatsen tot zelfs in Jemen en
India aan toe.
Een waarschuwend merkteken II?
De mythe van waarschuwende beelden werd overgenomen door
bijvoorbeeld de Italianen Pizzigano, die op de rand van hun kaart bij de Azoren
een figuur met waarschuwende arm opnamen met daarnaast een medaillon met inscriptie.
Dit deden ze al in 1424. Niettemin vindt de (her)ontdekking van de eilanden
enige jaren later plaats.
De eilanden waren in deze tijd kennelijk toch al bekend,
maar ook de mythe van het waarschuwend merkteken bestaat nog.
(Her)ontdekking.
Het schijnt, dat officieel in 1427 de eilandengroep ontdekt
werd door een Portugese zeevaarder.
Dubieuze vondsten I.
In 1567 meldt Damien de Goes, dat er een stenen beeld van
een bebaarde man gekleed in een moorse keep en gezeten op een paard was
gevonden te Corvo. Zijn linkerarm rustte op de manen van het paard en zijn
rechterarm wees met een gestrekte vinger naar het westen. Nu dus naar voren in
de richting van Amerika.
Al eerder liet Koning Emmanuel van Portugal (1495-1521) het
beeld halen, maar tijdens het transport brak het aan stukken. Alleen de hoofden
van man en paard en de rechterarm met gestrekte vinger overleefden tenslotte de
reis naar het paleis van de koning. De Goes laat ook nog weten, dat op de
basis, waarop het beeld stond, een inscriptie te lezen was. Er werden afdrukken
van was gemaakt, maar de letters waren verweerd en “vrijwel zonder vorm”.
Enig kaartmateriaal:
Kaart Piri Re’is (927/1521-930/1524). Zelfs Amerika wordt al
afgebeeld.
Op de kaart van Ortelius van Africa (1570) komen de eilanden
op de rand net in beeld.
In 1598 staan de eilanden afgebeeld op een kaart van Porro.
In 1602 en 1606 worden de eilanden genoemd op kaarten van
Hondius.
In 1606 en 1618 staan de eilanden afgebeeld op kaarten van
Bertius.
In 1628 herhaalt
Manoel de Faria y Sousa de beweringen van de Goes.
Dubieuze vondsten II.
Weer anderhalve eeuw later (in 1778) vertelt Johan Podolyn
(een Zweed, maar geboren in Portugal), dat hij reeds in 1761 naar Madrid ging,
waar hij een ontmoeting had met Fr.Henrique Flores (professor in de theologie
en verzamelaar van munten). Die liet hem 2 gouden en 5 bronzen munten zien uit
Carthago en 2 bronzen munten uit Cyrene met een datering van c.200 v.C. Flores
beweerde, dat deze munten het restant waren van een schat, die in november 1749
werd gevonden in een zwarte pot nabij de fundering van een verwoest gebouw te
Corvo. Podolyn voegde bij zijn verhaal ook nog een beschrijving van het eerder
gevonden beeld op Corvo. Podolyn vermoedt, dat Carthaagse zeelui Corvo ontdekt
hebben, daar een standbeeld hebben opgericht en de munten hebben achtergelaten.
Hij vermoedt, dat het om (gevluchte?) kolonisten ging, die zich ergens in het
westen wilden vestigen.
Helaas zijn de vondsten (resten van het beeld en ook de
munten) verdwenen. Ook de basis van de afdrukken van de inscriptie zijn onmiddels
onvindbaar. De beweringen van de Goes, Sousa, Flores en Podolyn kunnen niet
meer geverifieerd worden.
Het schijnt, dat het stenen beeld
aan de noordzijde van Corvo zou hebben gestaan, namelijk aan de Ponta do Marco.
Waarschijnlijk werd het in de 16e eeuw verwoest, maar de fabel bleef
voortleven.
In 1835 bezocht een kapitein Boid
het eiland Corvo en ervoer, dat de bewoners dachten, dat Amerika vanuit Corvo
was ontdekt. Ze wezen op een kaap aan de Noordwest zijde van het eiland, die de
vorm van een menselijke gestalte had met wijzende arm erbij. Columbus zou het
eiland bezocht hebben en dit hebben gezien.
Ook tegenwoordig leeft de mythe nog
en gelooft men, dat op de Ponta do Marco een beeld van de heilige Maria heeft
gestaan, die in de richting van Boston wees, waarheen daadwerkelijk ook vele
emigranten van de Azoren heen gingen.
Opgravingen.
In 1983 deed reeds B.S.J.Isserlin
een poging om achter de waarheid te komen. Zie: RSF XII, nr. 1 Roma 1984: “Did Carthagian mariners reach the island of Corvo
Bij Hillock (heuveltje bij de Guarda
Fiscal) zijn keramiekscherfjes gevonden van 2-3 cm grootte. Het lijkt op “red
slip”(maar dan uit de late Punische tijd). Door de vulkanische aard van het
eiland zal echter toch het meeste, of misschien wel alles, op Corvo zelf zijn
gemaakt.
De archeologische vondsten zijn
niet overtuigend, maar Isserlin wijst wel op het feit, dat de Carthagers hun
goden veelal als een ruiter afbeelden en dat geeft in dit geval toch te denken.
Jammer, dat we geen afbeelding
hebben van het ruiterbeeld van waar Damien de Goes het over heeft, .... Dan zou
een vergelijking meer licht in de zaak kunnen brengen.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Map 42.2.5: Did Carthagian mariners
reach the island of Corvo (Azoros) B S J Isserlin, Leeds .
Kunnen we hiermee het “Corvo”
verhaal afsluiten? Nee, want Patricia en Pierre M.Bikai doen nog een poging om
de oorsprong van het verhaal verder te achterhalen (Zie: A Phoenician Fable in
tijdschrift Archaeology (Jan-Feb 1990). Ze gaan zelfs ter plekke kijken. Ze
hebben echter geen aanwijzingen voor een Fenicische of Punische aanwezigheid
kunnen vinden.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Map 84.13: A Phoenician Fable, Corvo. M.Patricia P.M.Bikai
Conclusie:
Al bij al is het oude fenomeen door
Arabieren en Middeleeuwers weer tot leven gewekt. Daarmee wordt bedoeld de
grenspaalgedachte, ofwel het einde der wereld.
De kans, dat de Carthagers die op
Corvo hebben neergezet is gering.
De kans, dat de Carthagers daar
munten daar munten hebben achtergelaten is eveneens gering. Waarom zouden ze?
Eerder komt een plaatsnaamgenoot Corvo op het vasteland van Portugal hiervoor
eerder in aanmerking.
Bij de gevonden keramiekscherven
heerst grote twijfel.
Verder kan het zijn, dat er nooit
een beeld gestaan heeft, maar dat de structuur van de rotsen alleen maar daar
op leek. Het is zeer verdacht, dat alleen maar fragmentjes van het beeld bij
koning Emmanuel van Portugal terecht kwamen.
Naschrift:
En dan denk je, dat je de zaak kunt
afsluiten, maar dan verschijnt opeens in 2011 op internet een artikel van de
Portugese Associatie van Archeologisch onderzoek met de schokkende titel:
“Carthaginian temples found - Azores.”
Let wel: ‘Archeologen’ denken
tempels uit de 4e eeuw v.C, gewijd aan Tanit, gevonden te hebben op
de Monte Brasil, Angra Heroismo, Terceira.
Nuno Ribeiro en Anabela Joaquinto
vinden 5 hypogea en 3 heiligdommen. Verder een momument op de Monte Facho.
Maar, je wordt onmiddellijk wantrouwig, wanneer de z.g. Carthaagse munten ook
weer gepresenteerd worden als waar. Men vindt verder Sunni inscripties ook op
Sao Miquel. Verder schijnen er tientallen voor-Christelijke graven aangetroffen
zijn, die meer dan 2000 jaar oud zouden zijn (op Santa Maria en Flores).
Jammer nu, dat het oordeel over
deze z.g. vondsten vernietigend is. Van “Indiana Jones – achtige sensatie’ tot
klinkklare onzin zijn zo’n beetje de reacties en dat is niet al te bemoedigend.
Enfin, dit soort berichten zal nog
wel van tijd tot tijd blijven opduiken, maar de kans, dat de Feniciërs of
Puniërs de Azorische eilanden ontdekt hebben wordt er niet groter op.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten