ALALAKH
|
De koningen/bestuurders
|
Verdere toelichting
|
|
|
24e eeuw
Wellicht heeft men dan al te maken met Sargon van Akkad
(c.2335-2279). ANET blz267:
Sargon, de koning,
wierp zich neer in Tuttul voor Dagan en huldigde (hem). Het bovenland gaf hij
hem: Mari, Jarmuti, Ebla en alles tot in het cederwoud en de zilverbergen.
|
|
|
|
23e eeuw
Naram-Sin van Akkad (2255-2218) doet het nog eens over.
ANET blz 268.
Nadat in alle
eeuwigheid sinds de schepping van de mensen geen koning onder de koningen
Arnan en Ebla verwoest heeft, heeft in .... Nergal de weg voor Naram Sin, de
machtige, geopend en hem Arman en Ebla gegeven. Ook de Amanus, het gebergte
van de ceders en de bovenzee schonk hij hem met de wapens van Dagan, die zijn
koninkrijk groot heeft gemaakt. Naram-Sin, de machtige, versloeg Arman en
Ebla en van de oevers van de Eufraat tot aan Ulisum toe onderwierp hij de
mensen, die Dgan hem kortelings geschonken had en zij droegen de draagkorf
van Ilaba, zijn god en hij bedwong de Amanus, de berg van de ceders.
|
|
|
22e-20e eeuw: geen berichten van
bezoekers van de streek Mukiš met de
plaats Alalakh.
|
|
|
|
19e eeuw: Toch nog een bezoeker: Jachdun-Lim
van Mari en een tribuut vorderende Schamschi-Adad I van Assyrië. Die laatste
schijnt zelfs zijn naam en gedenktekens in Lab’an geplaatst te hebben (ANET
blz 274) in de periode 1814-1781.
|
Eind 19e eeuw
Jachdun-Lim van Mari. ANET blz 556.
Na de oertijd, tien
(de) god Mari bouwde, heeft geen in Mari residerende koning, de zee en de
bergen van het ceder en de buksboom bereikt, de grote bergen, waar de
boomstammen worden geveld. Het is Jachdun-Lim geweest, de zoon van
Jaggid-Lim, de sterke koning en wilde stier onder de koningen, die met kracht
en sterkte naar de kust van de zee is getrokken en hij heeft de oceaan een
groot koninklijk offer gebracht en zijn troepen hebben in de oceaan gebaad.
Hij drong door in het gebergte van de ceders en de buksbomen, de grote
bergen. Buksbomen, ceders, cypressen en elammaku-bomen velde hij en hij
ondernam een plundertocht, vestigde zijn naam en maakte zijn doortastendheid
bekend. Ieder land aan de kust van de oceaan onderwierp zich en voegde zich.
Hij liet ze gehoorzamen. Een vast tribuut legde hij hen op en zij brachten
hem dit tribuut.
|
|
|
Hammurabi van
Alalakh + Yamkhad c.1790 ?
Alalakh ligt aan de Orontes in Syrië even het binnenland
in. Volgens L.Woolley ligt zijn regering ergens tussen 1780 en 1750 v.C. Hij
schijnt een tijdgenoot van Rim-Sin van Larsa te zijn.
Zie boek 161.A FORGOTTEN
KINGDOM.
Sir Leonard Woolley. Being a
record of the results obtained from the excavations of two mounds Atchana and
Al Mina in the Turkish Hatay. Van
belang door de ligging aan de noordoost flank van Fenicië. Max Parrish, London, 1959. 2e editie.
Alalakh ligt net buiten het ‘fenicische’ gebied en is
zeker van voor de ‘fenicische’ tijd.
Waarschijnlijk is deze Hammurabi de eerste bekende vorst
van Alalakh en niet te verwarren met de Hammurabi van Babylonië, die juist in
de periode 1800-1750 doordringt tot aan Karkemisj.
|
t.t.v.Hammurabi van Babylon (1792-1750) vlg.chronologie
Sidney Smith.
Albright dateert deze Hammurabi echter van 1728-1686.
Volgens L.Woolley klopt dat echter niet met de gevonden bewijzen van Atchana.
|
|
|
Abban van
Alalakh + Yamkhad tot c.1780
?
Hij is de zoon van Hammurabi.
Zijn regering ligt ergens tussen
1780 en 1750. Er is echter een kleitablet bekend van c.1790 (?), waarop
staat, dat Abban, koning van Yamkhad, een rebellie van zijn vazallen
neerslaat en de stad Alalakh aan zijn zoon Yarim-Lim overdraagt. Hoe zich dit
verhoudt tot de eerder besproken Hammurabi van Alalakh wordt niet erg
duidelijk, maar waarschijnlijk is, dat Abban dus oorspronkelijk over Yamkhad
regeert en vervolgens ook een tijd over Alalakh.
Zie 161.A FORGOTTEN KINGDOM.
Sir Leonard Woolley. Being a
record of the results obtained from the excavations of two mounds Atchana and
Al Mina in the Turkish Hatay. Van
belang door de ligging aan de noordoost flank van Fenicië. Max Parrish, London, 1959. 2e editie.
Ook is er een kleitablet bekend, waarbij gezegd wordt, dat
Abban zijn vijanden vertrapt en waarbij een godin hem het ANKH teken
overhandigt (-> Egyptische invloed).
|
18e eeuw:
Irpa-ada is hoofd van de kooplieden te Alalakh. Voor zijn
verworven bezittingen en land moet hij wel 3800 sheqel zilver neertellen.
Zie map
8.6.Handel und Händler H.Klengel Leipzig 1979
|
|
|
|
|
|
|
Yarim-Lim van
Alalakh + Yamkhad c.1780-1765 = c.15 jaar
Na de dood van Hammurabi schijnt hij ook koning van
Yamkhad te zijn geweest. Alalakh en Yamkhad vormen kennelijk een soort
twee-eenheid. Yarim-Lim is de zoon van Abban.
Zie boek 161.A FORGOTTEN
KINGDOM.
Sir Leonard Woolley. Being a
record of the results obtained from the excavations of two mounds Atchana and
Al Mina in the Turkish Hatay. Van
belang door de ligging aan de noordoost flank van Fenicië. Max Parrish,
Ammitaku is een burgerlijk goeverneur, die gaat over de
geldzaken van de stad.
Stamboom:
Hammurabi c.1790
|
Abban c.1790-1780
|
Yarim-Lim c.1780-1765
|
Niqme-epukh
c.1765-1750
Niqme-epukh van
Alalakh + Yamkhad c.1765-1750 =
c.15 jaar
Opvolger en zoon van Yarim-Lim. Overigens lijkt deze naam
hetzelfde te zijn als de meer voorkomende vorm van Niqmepa, ook te Oegarit.
Zie boek 161.A FORGOTTEN
KINGDOM.
Sir Leonard Woolley. Being a
record of the results obtained from the excavations of two mounds Atchana and
Al Mina in the Turkish Hatay. Van
belang door de ligging aan de noordoost flank van Fenicië. Max Parrish, London, 1959. 2e editie.
Op een kleitablet komen we de verdeling van eigendommen
tegen door Niqme-epukh van de vrouw van Hammurabi. De verdeling vindt plaats
tussen Abban en zijn zuster Bittati.
In totaal zijn er door L.Wooley 456 kleitabletten
geregistreerd.
|
Bericht te Ma’er (Mari) aan Zimri-Lim, dat 10-15 koningen
Hammurabi van Babylon volgen en dat 10 koningen Yarim-Lim van Yamkhad volgen.
Yarim Lim bouwt een paleis, waar Zimri Lim van Mari
belangstelling voor heeft. Zo prachtig schijnt het te zijn geweest.
t.t.v.Rim-Sin
I van Larsa (1758-1699)
|
|
|
Tussen 1750-1730 grote brand, waarbij alle openbare gebouwen
verwoest worden. Is het een opstand of werd de stad door een vreemde macht
ingenomen? Merkwaardig, dat alleen de tempel van de godin, die de meesteres
van Alalakh werd genoemd, min of meer intact bleef.
Opbloei ‘nationalistische’ keramiek.
De donkere eeuwen van Alalakh.
Is Niqme-epukh = Niqmepa?
Thoetmosis reorganiseert de streek en vormt het rijkje
Nuhašši.
|
|
|
|
AIT 52 (Antakya 8988) = aankoop grond en dorp.
De plaats Ipurija
(en met) het gehele gebied – lastenvrij – werd door Chepatschechirni en Abiaddu,
hun zoon Iarimlim, de heerser van
Alalach, voor 1000 scheqel zilver, 1000 Parisu graan, 1000 Parisu emmers?, 6
kruiken wijn (en) 10 vaten olie met hun volle uitrusting tegen de volle
koopprijs verworven. Ze zijn betaald, hun hart is tevreden. Wie het verdrag
breekt, die zal volgens de norm/naar gelang het ziver en goud aan de god Addu
geven, volgens de norm het zilver en goud aan het paleis betalen. Ten
overstaan van Atriaddu, de minister, Namidagan, de minister, Werkiba, de
burgermeester, Gililaddu, de schrijver. In de maand Kirari op de 5e
dag van het jaar van Niqmepuch, de
koning, in het jaar van de Mutani, dto.
Irkabtum, de
koning van Alalach. 17e eeuw?
Hij wordt genoemd in de volgende berichten:
AIT 65 Brits museum 131476 uit Alalach.
Koop van een slavin.
33 1/3 scheqel ten
laste van Urija. Als dienstpersoneel heeft zij Sumunnabi gekocht. Vrij mag ze
nooit weggaan. Ten overstaan van Diniaddu, Zunna, Irkabtum, de priester van
Ishtar, Irpa’addu. In het jaar van de koning Irkabtum in de maand Attanatu op de 18e dag.
AIT 80 (Antakya 8954)
Ruil van een plaats.
De plaats Witikla
heeft geruild met de plaats Zucharuwe met een volle tegenwaarde aan (de
koning) Ammitakum, de Nakkuschiet. Ten overstaan van Irkabtum, Abbilimma, Ajan, Iaschuna, Schinurabi, Kaka,
Ni[qm]addu, de priester, Uriaddu, Chaliaddu, Schamschiaddu, de schrijver.
Overigens kan in het 2e bericht sprake zijn van
een priester , gewone persoon Irkabtum en niet van een koning.
|
17e eeuw
Zie: Dokumente aus Alalach und Ugarit, Manfred Dietrich +
Oswald Loretz in: Texte aus der Umwelt des Alten Testaments (map 27.7).
In de tekst AIT 52 staat duidelijk de koning Niqmepuch
vermeld en zelfs Iarimlim, zijn voorganger. Moet de tekst dus niet toebehoren
aan de 18e eeuw?, of hebben we hier te maken met een Niqmepuch II?
|
|
|
16e eeuw
|
L.Wooley dateert de inname van Aleppo c.1595 door Mursilis
I, maar de Short chronology timeline van Wikipedia geeft voor hem de periode
1556-1526 aan.
Mursilis I, de Hethiet, verovert in 1531 Babylon.
Thoetmosis I veldtocht tot aan de Eufraat 1527 en gaat op
olifantenjacht in het land Niya, dat tot Yamkhad behoorde.
Thoetmosis III ontvangt tribuut van Alalakh in 1483.
|
|
|
Taku van
Nuhašši en Alalakh vanaf
1527
Het is een vazal van Egypte volgens L.Woolley, 1953. Na twee
eeuwen schijnt Alalakh weer tot leven
komen.
|
Dood van Thoetmosis III : c.1447 en dus tijd voor opstand
op instigatie van de Mitanni.
|
|
|
Niqmepa van
Alalakh na
1447
Zie: L.Wooley, 1953.
Tijdgenoten zijn: Shaushtater van de Mitanni, Thoetmosis
III (1479-1425), Amenhotep II (1427-1401). Hij begint de bouw van een groot
paleis. Er komt een verbond met Ir-mermer van Tunip. Er is een opmerkelijk
tablet van Shaushtater van de Mitanni gaat over de nationaliteit van een
zekere Irip-Khazi, die een burger van Khanigalbat zegt te zijn. Niqmepa
bestrijdt dat en Shaushshater beslist in het voordeel van Niqmepa.
Niqmepa moet tussen de belangen van Egypte en de Mittani
zijn eigen weg zien te vinden.
Een andere mening vinden we bij: J.Freu, Ugarit et les puissances à l’époque amarnienne, Semitica 50,
2000. Volgens Freu regeert Niqmepa van c.1470-1450 en zijn tijdgenoot
is:
Shaushshater I van de Mitanni c.1480-1460
|
De schrijver Sharruwa maakt een autobigrafie van deze
koning, die voor verschillende uitleg vatbaar is, waardoor de volgorde van de
koningen anders kan zijn:
Idri-mi
|
Niqmepa
|
Ilim-Ilima
Thoetmosis IV sluit een verdrag met de Mitanni
van Artatama I in 1420.
|
|
|
Ilim-Ilimma van
Alalakh + Yamkhad c.1415 ?
Het is de zoon van Niqmepa. Ilim-Ilimma voltooit het paleis
van zijn vader. Bij een revolte, die in Aleppo begint, komt hij echter om het
leven. Overigens is er een kleitablet van Ilim-Ilimma voorhanden, waarin hij
het heeft over zijn broer Ilimi, die 24 shekels van zilver (met de
gewichtsstandaard van Alalakh) aan Ba’alaia, de Kanaäniet, leent. Daar moet
welk elk jaar rente over betaald worden op straffe van gevangenschap.
Volgens L.Wooley valt zijn regering in de periode
1447-1370 v.C.
Een wat nauwgezettere invulling geeft J.Freu, Ugarit et les puissances à l’époque
amarnienne, Semitica 50, 2000. Volgens Freu regeert Ilim-ilimma van
c.1450-1425. Zijn tijdgenoten zijn dan Niqmaddu I c.1460-1440 + Yaqaru
c.1440-1420 van Oegarit, Parsatater c.1460-1440 en Shaushstater II
c.1440-1420 van de Mitanni.
|
Shutarna van de Mitanni is de aanstichter van de revolte?
|
|
|
|
|
|
|
Idri-mi van
Alalakh c.1405
- 1375?
Na de revolte tegen Ilim-Ilima moet Idri-mi eerst
vluchten. Hij gaat naar zijn broers te Emar, daarna naar Sutu en vervolgens
naar Kanaän te Ammia. Hij verkeert daar 7 jaren in het land van de
Apiru-krijgers. Tenslotte onderwerpt hij zich aan Sutarna van de Mitanni en
mag terugkeren als koning. Hij landt
met zijn troepen aan de monding van de Orontes bij Al-Mina: Als een man kwamen de landen Niya, Ama’u
en Mukishe en de stad Alalakh weer terug bij mij. Aleppo blijft echter zelfstandig, of komt
direct onder de Mitanni! Idri-mi is dus minstens 10 jaar in exil na de dood
van Ilim-Ilimi en als diens datering klopt, dan begint de regering van
Idri-mi ongeveer in 415 v.C. Wel weten we zeker, dat hij dertig jaar zal
regeren. Mogelijk is dan Thutmosis IV
(1401? -1391) een tijdgenoot van hem.
Zijn verbond met de Mitanni verplicht Idri-mi wel om de
wapens op te nemen tegen de Hethieten: Aan de golf van Alexandrette worden zeven
Hethietische havens geplunderd. Met de opbrengst daarvan wordt de stad
Alalakh verder verfraaid. In de provincie Sutu vestigt zich een nomadenstam
Bedouin.
L.Woolley beperkt zijn datering tot de ruime periode van
1447 -1370, waarbinnen zijn 30-jarige regering moet vallen. Een geheel andere
visie wordt door J.Freu te berde gebracht. Die laat Idri-mi al van
c.1495-1470 regeren.
|
Shuttarna II huwt dochter van Amenhotep III in zijn 10e
jaar
|
|
|
Adid-Nirari van
Alalakh c.1385 of c.1375
?
De zoon van Idri-mi. Hij is een tijdgenoot van Amenhotep
III (1391-1353) en van Dushratta van de Mitanni. Deze laatste wordt overigens
in 1375-1370 v.C verslagen door de Hethiet Subbiluliuma.
Vergeefs schrijft Adid-Nirari naar de farao en smeekt hem vergeefs
om hulp. De preciese overdracht van de macht aan Takuwa is niet duidelijk.
Andere
mening;
J.Freu,
Hij plaatst hem als Addunirari in 1470 v.C. Dat is een
eeuw eerder!
|
Het jaar 1385 klopt niet met de 30 jarige regeringsperiode
van Idri-mi!!!, of is zijn exil van 10 jaar daarbij inbegrepen?
|
|
|
Takuwa van
Alalakh c.1375-1370
= 5 jaar
Volgens L.Woolley (Forgotten
Kingdom, 1953, blz 119) regeert hij c.1375-1370.
Takuwa vraagt de farao (Amenhotep III/Akhenaten) vergeefs
om hulp tegen de Hethieten. De Mitanni zijn net verslagen. Takuwa onderwerpt
zich dan maar aan de Hethieten, maar zijn broer Akit-Teshup komt bij Niya
(Nii) met nog zes stamhoofden nog een keer in opstand. Zij verbinden zich met
Akia, koning van Arakhtu, maar worden daar door de Hethieten verslagen.
Takuwa heeft mogelijk dubbels spel gespeeld, want hij en
de hele koninklijke familie vallen in ongenade bij Subbiluliuma I. Het paleis
en de citadel worden vernietigd.
|
Subbiluliuma I, de Hethiet, verslaat Dushratta van de
Mitanni in 1370
|
|
|
Alalakh onder de Hethieten.
|
|
|
|
1347 Subbiluliuma I sterft en onmiddellijk een opstand.
Mursilis dempt die al snel. Er verrijst een Hethietische burcht.
|
|
|
|
Entree Myceense handel.
|
|
|
|
|
1289 veldslag bij Kadesj tussen Ramses II en Mursilis II.
|
|
|
Revolte in Aleppo wordt neergeslagen door Muwatallis even
voor 280.
|
273 vrede tussen Ramses II en Hattusilis.
|
|
|
Goeverneur Paluwa. Immigratie Hethietische kolonisten.
|
|
|
|
Nieuwe opstanden, zeker vanaf 1241 v.C bij de val van
Babylon.
|
Tukulti-Inurta van Assyrië invadeert Noord-Syrië.
|
|
|
1194 v.C: complete verwoesting van Alalakh.
|
ZEEVOLKEN
|
Stamboom Niqmepa:
Niqmepa van Alalakh na 1447
|
----------------------------------------
| |
Ilim-Ilimma van Alalakh + Yamkhad c.1425 ? Ilimi
|
------------------------------------------------
| |
Idri-mi van Alalakh c.1415 -
1385? Verschillende broers te Emar
|
Adid-Nirari van Alalakh c.1380 ?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten