dinsdag 10 mei 2016

Het z.g.Teken van Tanit.

Het z.g.Tanit symbool.

Waarschijnlijk heeft het teken dus niets of weinig van doen met de godin Tanit. De associatie met deze godin is een keer geopperd en sindsdien is dit een eigen leven gaan leiden. Omdat we nog steeds geen afdoende verklaring voor het teken, wordt het voor het gemak nog steeds het teken van Tanit genoemd.

Waar is het dan wel opgebaseerd?

- De meest primitieve vorm van het teken is een trapezium met aan de bovenzijde een horizontale streep en daar weer een cirkel bovenop. De streep is soms aan de uiteinden voorzien van een soort haken. In de loop van de tijd evolueerde het teken van trapezium naar driehoek.

- Een gedenksteen in het heiligdom van Carthago bevat het silhouet van een priester in biddende houding in een lange jurk, waarop het teken is aangebracht. Dit suggereert, dat het teken een vereenvoudigde weergave is van de man, die het draagt.

E.Renan is echter van mening, dat het teken staat voor de wijding, maar
P.Berger denkt, dat het teken de konische weergave is van de godheid.
Clermont-Ganneau legt zich neer bij de gewoonte om het dan maar het teken van Tanit te noemen.
Daarentegen ziet E.Babelon het teken als een symbool van de Punische heilige drie-eenheid, maar die heeft nooit echt bestaan.
E.Vassel komt met een nieuw idee: hij baseert zich op de Fenicische afbeeldingen van Astarte (als Isis,Hathor) en ziet de figuur als een diagram van een konische steen van de gekroonde Astarte met de zonneschijf tussen twee koeienhorens en dat valt weer samen met de horens van de maansikkel.
De verklaringen blijven binnenstromen:
Pater Lagrange ziet het weer als een ‘gewone’heilige steen.
R.P.Ronzevalle verwijst naar de overeenkomst met het Egyptische Ankh teken = het teken van leven.
S.Gsell gaat mee met de suggestie van Goblet d’Alviella: het is een fusie van de weergaves van de heilige steen en het Egyptische kruis. Het is een samenstel van twee basiselementen: de cultus van het altaar aan de benedenzijde en de godheid als hemels lichaam aan de bovenzijde.

P.Cintas komt tot de conclusie, dat al deze suggesties niet zorgen voor de oplossing van het vraagstuk, omdat geen enkele compleet is. Gedurende de gehele Punische periode heeft het teken de functie van een pentagram, maar dat houdt niet op bij het getal 5. We zullen daarom nooit weten wat het fundamentele element was, dat oorspronkelijk gekozen was als basis voor de andere elementen.
Een ding is wel duidelijk. Vanaf het begin was het symbool compleet en dat begin valt aan het eind van de 6e eeuw of het begin van de 5e eeuw.
Naar zijn mening heeft het iets te maken met het Ankh-teken, het betyl- en/of flessymbool of zelfs met de knoop in de gordel van Isis om nog een paar verklaringen te noemen.
Het benedendeel van het teken geeft zeker een soort altaar weer. Afbeeldingen van altaren komen meer voor en soms staat er dan een betyle op, of wat wierookbranders of de staf van Esjmoen. In een enkel geval wordt zelfs een hele tempel op het altaar weergegeven.

Het is een fundamentele vergissing om het het teken van Tanit te noemen, want de teken komt ook voor bij andere godheden als Baal Addir en Baal Hammon. Soms komt een variant van het teken voor met de naam van Baal in plaats van de cirkel! Weliswaar doet Tanit pas goed haar intrede in de loop van de 5e eeuw v.C en dat valt dan weer samen met het verschijnen van dit teken.

D.Harden e.a. wijzen op de evolutie vanuit een betyle. Zie figuur hieronder. En dan zou het begin van het teken al in de 8e eeuw v.C geplaatst kunnen worden.

Conclusie:
We moeten het teken van Tanit gauw vergeten, maar kunnen beter spreken van:
het teken van de godheid, wie dat dan ook op dat moment en welke plaats dan ook moge zijn.

H.R.van Diessen
Apeldoorn, maart 2010.








Geen opmerkingen:

Een reactie posten